Het ouder worden in Senegal heeft een dubbele betekenis: sociale legitimiteit in de samenleving, maar ook afhankelijkheid, aldus de sociologe Sadio Ba Gning, gespecialiseerd in veroudering en intergenerationele solidariteit in Afrika.
“Het ouder zijn vormt een dubbele situatie van sociale erkenning op grond van leeftijd en sociale ervaring, mogelijk zelfs erkenning van economisch vermogen, maar ook een situatie van afhankelijkheid, met name wat betreft toegang tot gezondheidszorg en tot sociale solidariteiten of overheidsprogramma’s”, zei ze.
Sprekend in een interview met het Senegalees persagentschap, op de vooravond van de Internationale Dag van de Ouderen die elk jaar op 1 oktober wordt gevierd, wijst de hoofd van de afdeling sociologie van de Université Gaston Berger (UGB) in Saint-Louis (Senegal) erop dat deze afhankelijkheid zich manifesteert door een zorg die grotendeels door de familie wordt gedragen.
“In Senegal, ondanks het relatief lage percentage ouderen (ongeveer 5%), worden solidariteiten nog steeds grotendeels gedragen door de gezinnen”, constateert Sadio Ba Gning.
Volgens haar blijven institutionele solidariteiten, zoals het Plan Sésame bijvoorbeeld [het nationaal beleid voor gratis zorg voor ouderen van 60 jaar en ouder], zeer marginaal (…) en dekken ze nauwelijks de kosten voor de gezondheidszorg, vooral bij ouderdomsziekten zoals cardiovasculaire en chronische aandoeningen (diabetes) en valpartijen die zeer weinig worden vergoed.
Deze situatie, zo stelt zij, vergroot de afhankelijkheid van ouderen en vormt een extra druk op de familiale en institutionele solidariteiten, met name wat vrouwen betreft, en met verschillen tussen stedelijke en landelijke omgevingen.
“Vrouwelijke ouderen zijn afhankelijk van de zorg door hun kinderen, terwijl mannen vaker profiteren van polygamie”, merkt de sociologe terecht op.
Desondanks merkt de leidster van het Laboratorium Gender en Samenlevingen aan de UGB op dat ouderen wel degelijk kunnen genieten van een zekere sociale erkenning, doordat sommigen nog steeds een rol als hoofd van het huishouden blijven vervullen en in de behoeften van de familie kunnen voorzien met hun pensioenen.
