In een discreet salon van Le Lutetia, een Parijse luxehotel, stemde Daniel Nardello ermee in om te spreken. Deze 68-jarige Amerikaan, voormalig justitieprefecteur uit New York en uitgegroeid tot “een soort hoogwaardig privé-detective”, werd door Emmanuel en Brigitte Macron ingehuurd om de absurde en meest hardnekkige fake news over het presidentiële paar te onderzoeken, zo meldt Olivier Faye in Le Monde van donderdag 24 oktober.
“Sinds enkele maanden onderzoeken de speurders van Daniel Nardello de ‘zaak Jean-Michel Trogneux’, deze valse nieuwsidee dat de echtgenote van de staatshoofd afbeeldt als een transvrouw en haar ervan beschuldigt in werkelijkheid zijn broer te zijn, Jean-Michel – die wél bestaat en 80 jaar is”, schrijft de journalist.
De zaak sleept aan sinds december 2021, toen een video gepubliceerd door “een zelfverklaarde ‘amateurjournalist’ en een medium” die complottheorie bekend maakte. Sindsdien is het een escalatie. “Vier jaar van ontkenningen, heftige verklaringen en stiltes die er niet in geslaagd zijn de woede op sociale netwerken te matigen. Integendeel, het lawaai heeft nu ook internationale weerklank.”
Op 8 maart 2024 doet Emmanuel Macron zelf misschien wel een fout door deze geschiedenis publiekelijk te becommentariëren; hij noemt het “fadas” en biecht op bij TF1 dat het “een van zijn slechtste herinneringen sinds zijn aantreden” is. Drie dagen later heeft de Amerikaanse influencer Candace Owens het onderwerp overgenomen.
“Het nieuwe nachtmerrie voor de Macrons ligt inderdaad in het zuiden van het land, in Tennessee”, schrijft Le Monde. Candace Owens, 36 jaar, “telt tot een van de meest gehoorde stemmen in Amerika’s MAGA-beweging (Make America Great Again), met 5,4 miljoen abonnees op YouTube en 7,3 miljoen op X, heeft besloten deze complottheorie aan haar handelswaar toe te voegen.”
Haar aanpak is methodisch en professioneel. Ze lanceert een saga met de titel “Becoming Brigitte” („Word Brigitte”) die ze aan haar publiek verkoopt als “de grootste politieke schandaal uit de menselijke geschiedenis”. “Ik zou mijn hele reputatie als professional op het spel zetten door te beweren dat Brigitte Macron in werkelijkheid een man is”, waarschuwt ze.
“De influencer vervolgt met video’s, een kruisbeeld op de achtergrond, en knipt en script haar ‘onderzoek’ op in afleveringen als een Netflix-serie”, beschrijft Le Monde. Het succes is onmiddellijk: “De elf afleveringen over deze zaak zijn elk tussen 1,4 en 5,7 miljoen keer bekeken.”
De operatie is ook lucratief. “Provocerend verkoopt de Amerikaan T-shirts die parodiëren op de omslag van Time, waarop Brigitte Macron als ‘man van het jaar’ figureert.”
Een antisemitische agenda
Maar achter het spektakel schuilt een verontrustende politieke agenda. “Onder een popachtige verleiding vernieuwt Candace Owens de oude trucs van de extreemrechtse beweging – antisemitisch vooral”, onthult Le Monde.
De influencer, “overtuigd dat het jodendom een ‘religie gericht op pedofilie, die in demonen gelooft (…) en het offeren van kinderen’ is”, schildert Emmanuel Macron aldus als een “‘poppetje’ van de Rothschilds, ‘gemanipuleerd sinds zijn jeugd’ door een individu – Brigitte dus – met vage banden tot de beroemde familie van Joodse bankiers…”.
Ze gaat zelfs zo ver dat ze zich afvraagt: “En als Brigitte Macron in werkelijkheid de vader van Emmanuel Macron zou zijn?”
Tegen deze golf probeerde het presidentiële paar aanvankelijk diplomatie te voeren. Een brief werd in december 2024 aan Candace Owens gestuurd “via haar Amerikaanse advocaat, mr. Tom Clare, om haar te verzoeken onmiddellijk haar ‘valse, lasterlijke en uiterst schadelijke’ beweringen te verwijderen”. Tevergeefs. “Maar de brief heeft haar vurigheid alleen maar aangewakkerd.”
“Op 23 juli, na twee vergeefse aanmaningen, besloten de Macrons dan toch aangifte te doen wegens laster.” De aanklacht, “ongeveer 250 pagina’s lang”, ontleedt alle valse informatie die de Amerikaan al anderhalf jaar verspreidt, binnen het kader van haar “wereldwijde humilatiecampagne”, aldus de advocaat van het paar.
Le Monde onthult een explosief diplomatiek detail: “Het document bevestigt dat Emmanuel Macron, tijdens zijn bezoek aan Washington in februari, in het kader van onderhandelingen over de oorlog in Oekraïne, aan Donald Trump had gevraagd om zijn pasionaria tot bedaren te brengen.”
Volgens Owens, die dit vertelde in haar uitzending eind juni, “zou de heer des huizes van het Witte Huis hemzelf hebben opgebeld om te vragen te stoppen met praten over Brigitte Macron”. Zij beweert dat “de Franse president deze voorwaarde tot vereiste maakte voor elk akkoord over Oekraïne.”
“Als de klacht het bestaan van zo’n chantage ontkent, ontkent ze niet de aard van het gesprek tussen de twee staatshoofden”, verduidelijkt Le Monde. “Naar aanleiding van dit onderwerp heeft het Élysée niet gereageerd op onze verzoeken.”
Daar komt Daniel Nardello in beeld. De detective, wiens firma “ongeveer veertig medewerkers telt – voormalige FBI-agenten, voormalige rechters of advocaten – van Washington tot Dubai, via Londen en Singapore” – beschrijft de moeilijkheid van de klus.
“In de Verenigde Staten, een land dat vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel heeft staan, is het doorgaans heel moeilijk voor mensen die als publieke figuren gelden om een rechtszaak wegens laster te winnen”, erkent hij in zijn salon in de Lutetia.
“Men moet aantonen dat de auteur van de lasterlijke uitlatingen heeft gehandeld uit echte kwaadwilligheid of met een opzettelijk minachten van de waarheid”, legt hij uit. Zijn werk bestaat er dus in een “narratief” op te bouwen waarin Candace Owens wordt voorgesteld als een politiek activiste die uit is op geld en vastbesloten is deze staatshoofd te schaden — volgens de bewoordingen van de klacht.
Daarvoor reconstrueert Nardello het netwerk rondom de influencer: haar nauwe banden met rapper Kanye West – berucht om antisemitische uitspraken –, of de Britse masculinistische influencer Andrew Tate; haar enkele ontmoetingen met Marion Maréchal, met name tijdens de “conventie van rechts” die in Parijs in 2019 werd georganiseerd; haar vriendelijke uitwisselingen op sociale netwerken met de pro-Poetin-ideoloog Alexandre Douguine…
Xavier Poussard, de Fransman in de schaduw
Le Monde werpt ook een licht op “de belangrijkste medeplichtige van Candace Owens”. Xavier Poussard, 38 jaar, “is een onbekende bij het grote publiek”. Deze “voormalig journalist van Faits et Documents, een vertrouwelijke extreemrechtse nieuwsbrief, is toch uitgegroeid tot bijna de enige – of bijna – bron van haar ‘informatie’.”
“Deze Parijzenaar van oorsprong, met een vierkante kaak en een bibliothecarissische bril, is obsédé door Joden en vrijmetselaars, waarvan hij de netwerken en de veronderstelde invloed binnen de elites in kaart brengt”, beschrijft Le Monde. “Hij heeft dit vakkennis geërfd van Emmanuel Ratier (1957-2015), de oprichter van Faits et Documents, zelf opgeleid aan de school van Henry Coston (1910-2001), journalist en medestander tijdens de Tweede Wereldoorlog.”
Poussard publiceerde “in februari een zelf gepubliceerd boek (in het Frans en Engels), Devenir Brigitte, voorgesteld door Candace Owens, dat regelmatig in de bestsellerlijsten van Amazon staat.” Voor het tijdschrift Society vertelde “Xavier Poussard dat hij dankzij de verkoop van het boek een appartement in Milaan heeft kunnen kopen (waar hij met vrouw en kinderen woont), een auto heeft gekocht en een familielid als medewerker heeft aangenomen.”
Het complotdenken is duidelijk lucratief.
Vreemd genoeg onthult Le Monde dat “Emmanuel en Brigitte Macron nooit een klacht hebben ingediend tegen Xavier Poussard”. De juridische uitleg: “Een bron dicht bij het paar legt uit dat zij vrezen van de rechters los te komen. Want bij laster gaat het niet alleen om de inhoud van de uitspraken.”
“Een journalist kan zijn goede trouw aanvoeren als hij onderzoeksgerechtelijk is onderbouwd met voldoende feitelijke basis. Maar de betrokkene zit op de 330 pagina’s van zijn boek die, als het ‘niets waard’ zou zijn, aldus dezelfde bron, ‘en toch met de nodige voorzorgsmaatregelen’ geschreven zijn.”
Het juridische traject van de Macrons in deze zaak kent veel hobbels. “In deze zaak hebben de Macrons al verschillende juridische tegenslagen gekend”, herinnert Le Monde.
“De eerste klacht ingediend door Brigitte Macron tegen Natacha Rey en Amandine Roy (samen met haar broer Jean-Michel Trogneux) werd in 2023 afgewezen. De kwalificatie die werd aangenomen, ‘inbreuk op de privéleven’, was niet passend.”
“Een jaar later kregen de broer en zus de veroordeling van de twee vrouwen wegens laster. Maar dit vonnis werd door het hof van beroep van Parijs in juli vernietigd, omdat ‘de beschuldiging dat iemand transgendeer is en het niet openbaar willen maken daarvan geen schending van eer of reputatie oplevert’, waardoor het niet als laster kon worden beschouwd.”
Deze gerechtelijke beslissing is opmerkelijk: ze geeft in wezen aan dat iemand beschuldigen van transgender zijn op zich geen smaad oplevert. De rechters oordeelden dat “de beschuldigingen van liegen en vervalsingen die Natacha Rey en Amandine Roy pleegden, bovendien te onduidelijk waren voor de rechtbank om tot een veroordeling te leiden.”
Een proces wegens cyberpesten
Er staat nu een nieuw proces gepland op 27 oktober bij de correctionele rechtbank van Parijs voor cyberpesten. “Brigitte Macron had in augustus 2024 aangifte gedaan tegen onbekende, nadat een foto van haar in een badpak een nieuwe golf van spot, beledigingen en verwijzingen naar haar gender had opgewekt.”
Tijdens haar verhoor door de politie, “uitgevoerd in de Elysée, in december 2024”, verklaarde Brigitte Macron: “Alle deze beschuldigingen hebben een grote impact op mijn omgeving en op mijzelf. Ik ben niet op buitenlandse reizen geweest zonder dat men erover praat. Er is geen echtgenoot van een staatshoofd die hier zich niet bewust van is.”
Verontrustende onthulling van Le Monde: “Desalniettemin wenste Brigitte Macron niet door een arts te worden onderzocht om eventuele schade aan haar mentale gezondheid vast te stellen.”
“Tien personen worden verwezen naar de rechtbank, waaronder de medium Amandine Roy, maar ook Aurélien Poirson-Atlan – bekend onder het alias Zoé Sagan – en Bertrand Scholler, twee prominente figuren in de ‘complosphère’. De overige beklaagden lijken in woord en daad gewone internetgebruikers.”
Le Monde werpt een delicate vraag op: wie betaalt? “Officieel beheert het Parijse parket deze zaak zonder inmenging van de presidentswoning.” Patrice Faure, toen hoofd van het kabinet van Emmanuel Macron (hij werd op 22 oktober benoemd tot politiecommissaris van Parijs), “heeft zich beperkt tot het coördineren van de namens het paar ingediende aangiften, die hij heeft geadviseerd en ondertekend.”
“Het Élysée benadrukt dat geen enkel bedrag uit publieke middelen wordt besteed aan de verdediging van de Macrons, die tot hun privéeleven behoort. De kwestie is geen triviale zaak, aangezien de Amerikaanse procedure mogelijk duur kan uitvallen. Volgens de New York Times kan hun advocaat, mr. Tom Clare, het tarief voor een uur werk tot 1.800 dollar (ongeveer 1.500 euro) laten bedragen.”
Le Monde wijst op een paradox: om het gerucht definitief te ontkrachten, zou men totale blootlegging van het privéleven moeten aanvaarden. “Maar de hoogste prijs die betaald kan worden, zou voor hun privéleven zijn. In 2017 bekende Emmanuel Macron in Vanity Fair een ‘neurotische relatie’ met de ‘intieme’, en een hekel aan pers die zijn verleden en dat van zijn vrouw onderzoekt.”
“Vandaag weigert Brigitte Macron, ondanks het gerucht, foto’s van zichzelf zwanger of met haar kinderen in de armen te publiceren. Ze heeft ook geen fotosessie geregeld met haar broer Jean-Michel Trogneux, die de beschuldigingen op absurde wijze zou bevestigen. Te indringend, aldus haar entourage.”
Hoe dan ook zouden complotdenkers toch altijd geloof hechten aan vervalste beelden, zo klinkt het rond de echtgenote van de president.
Le Monde herinnert aan de oorsprong van het “succes” van dit nepnieuws: “Het succes van dit nepnieuws vindt deels zijn oorsprong in het leeftijdsverschil van twintig vier jaar tussen het paar. Toen Emmanuel Macon de toneelkring La Providence in Amiens binnen kwam, waar zijn toekomstige vrouw acteerde, was hij 14 en zij 39.”
Dit leeftijdsverschil, dat altijd heeft gefascineerd en verontrustte een deel van de publieke opinie, biedt een vruchtbare grond voor complottheorieën. In plaats van een afwijkende maar echte liefdesverhaal te aanvaarden, kiezen sommigen voor een krankzinnig staatsgeheim.
Vier jaar na de verschijning blijft deze fake news dus het leven van het presidentiële paar vergiftigen. Ondanks de aangiften, rechtszaken en soms veroordelingen, verandert er niets. Het gerucht voedt zichzelf en wordt versterkt door sociale netwerken en gedragen door persoonlijkheden als Candace Owens, die er zowel een ideologisch (om haar antisemitische en anti-elite agenda te dienen) als financieel (verkoop van merch, kijkcijfers) voordeel uit haalt.
