Drie maanden voor de presidentsverkiezingen belichaamt Ivoorkust in 2025 de paradoxen van Franssprekend Afrika, verdeeld tussen een spectaculaire groei en aanhoudende sociale spanningen. De zittende president, Alassane Ouattara, 83 jaar oud, heeft zojuist zijn kandidatuur voor een vierde termijn aangekondigd, hoewel de grondwet normaal gesproken deze termijn beperkt tot twee. Deze stap geniet bijzondere aandacht van Frankrijk, dat een bevoorrechte relatie onderhoudt met Abidjan, die sinds de onafhankelijkheid nooit is betwijfeld. Volgens Le Monde diplomatique (n°859, oktober 2025) blijft Ivoorkust het laatste bolwerk van de « Françafrique » in de regio, met meer dan duizend Franse bedrijven die er zijn gevestigd en die tot wel 30% van het nationale BBP vertegenwoordigen.
Zoals Fanny Pigeaud in haar analyse opmerkt, profiteren grote Franse groepen — Carrefour, Decathlon, Auchan en Bouygues, dat betrokken is bij de bouw van de eerste metro van Abidjan — van uitzonderlijke fiscale voorwaarden en een voortdurend politiek draagvlak, wat wijst op een onevenwichtige samenwerking. Deze economische invloed gaat gepaard met groei, maar ook met een polarisatie van welvaart: 5% van de bedrijven produceert 80% van de toegevoegde waarde, terwijl de publieke schuld volgens dezelfde bron is opgelopen van 9 miljard euro in 2011 tot 49 miljard euro in 2025.
Ondanks deze gunstige cijfers en de grote stedelijke projecten die de hoofdstad transformeren, leeft meer dan een derde van de bevolking in 2021 nog steeds onder de armoedegrens, meldt Le Monde diplomatique. De uitzettingen van volksbuurten ten gunste van vastgoedprojecten en de opkomst van digitalisering — met fenomenen zoals « brouteurs » en internationale sextortion — illustreren een welvaart die twee snelheden kent.
Het artikel schetst ook een gespannen politiek klimaat: de repressie van sociale bewegingen en de gevangenneming van burgerfiguren (Pulchérie Gbalet, Ghislaine Assy Dugarry) markeren de wil van de macht om de openbare ruimte te beheersen in de aanloop naar de verkiezingen op 25 oktober, waarbij de meeste opposanten zijn uitgesloten wegens juridische of administratieve redenen. Frankrijk, volgens Pigeaud, behoudt een beslissende invloed, aangemoedigd door de loyaliteit van de Ivoriaanse elite, terwijl de jeugd naar emancipatie streeft.
In het licht van de diplomatieke breuken van Mali, Burkina Faso en Niger met Parijs lijkt Ivoorkust geïsoleerd in haar steun aan Frankrijk en in haar afstemming op sancties tegen de regimes in Sahel. Het artikel waarschuwt voor een mogelijk domino-effect in West-Afrika en noemt de kandidatuur van Ahoua Don Mello, die belooft een breuk met bilaterale afspraken bij overwinning. Andere grootmachten — China, Rusland, de Verenigde Staten en de Golfstaten — proberen te profiteren van deze mogelijke regionale herpositionering.
